1. Εισαγωγικά

Ο κατακερματισμός της νομοθεσίας ως προς τη ρύθμιση χρεών αποτελεί το πρώτο εμπόδιο που καλείται να υπερβεί τόσο ο επαγγελματίας που θέλει να ρυθμίσει τα χρέη του όσο και ο δικηγόρος που καλείται να τον συμβουλεύει. Εδώ μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις επιλογές που έχει ο οφειλέτης προκειμένου να προστατεύσει την κύρια κατοικία του. Ο προσανατολισμός ήταν κυρίως προς τους οφειλέτες μη-εμπόρους.

Ωστόσο, και οι έμποροι-επιχειρηματίες έχουν ορισμένες δυνατότητες, πέραν φυσικά της προσφυγής στο Πτωχευτικό Δίκαιο, να ρυθμίσουν τις οφειλές τους, διασώζοντας παράλληλα την επιχείρησή τους. Δυστυχώς, οι δυνατότητες αυτές είναι είτε περιορισμένες είτε φιλόδοξες αλλά με φτωχά αποτελέσματα. Ελλείψει, όμως, άλλων επιλογών, ο κάθε επαγγελματίας θα πρέπει να γνωρίζει σε ποιο νομοθετικό πλαίσιο υπάγεται και ποιο τον συμφέρει περισσότερο.

2. Διαπραγμάτευση με τις τράπεζες στο πλαίσιο του Κώδικα Δεοντολογίας

Όπως και οι λοιποί οφειλέτες, έτσι και οι έχοντες επαγγελματικά χρέη προς τράπεζες υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Κώδικα Δεοντολογίας του Ν.4224/2013, είτε είναι φυσικά είτε νομικά πρόσωπα. Όπως έχουμε αναφέρει, στο πλαίσιο του Κώδικα Δεοντολογίας γίνεται ανταλλαγή προτάσεων και πληροφοριών μεταξύ του οφειλέτη και της κάθε τράπεζας ξεχωριστά, προκειμένου να βρεθεί η “κατάλληλη ρύθμιση” της κάθε οφειλής, με συγκεκριμένες υποχρεώσεις για τις τράπεζες και χρονοδιαγράμματα. Όταν μία επιχείρηση καθυστερήσει την αποπληρωμή μίας δόσης πάνω από 60 ημέρες, η τράπεζα έχει υποχρέωση να ξεκινήσει τη Διαδικασία Επίλυσης Καθυστερήσεων του ΚΔ για την εξεύρεση κατάλληλης ρύθμισης, προτού προβεί σε καταγγελία της σύμβασης.

3. Ο εξωδικαστικός μηχανισμός του Ν.4469/2017

Εξωδικαστικό προσανατολισμό έχει και ο μηχανισμός του Ν.4469/2017. Υπάρχουν όμως βασικές διαφορές:

– Αφορά όχι μόνο οφειλές προς τράπεζες αλλά και προς άλλους ιδιώτες (πχ. προμηθευτές) και το Δημόσιο (ΑΑΔΕ, Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης κτλ).

– Υπάγονται μόνο οι βιώσιμες επιχειρήσεις.

– Η διαδικασία της διαπραγμάτευσης είναι συλλογική (περιλαμβάνει δηλαδή υποχρεωτικά όλους τους πιστωτές της επιχείρησης), με αυστηρές προϋποθέσεις και διενεργείται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και με τη συνδρομή συντονιστή.

– Αν ο οφειλέτης συμφωνήσει σε ρύθμιση χρεών με τα 3/5 των συμμετεχόντων πιστωτών στη διαδικασία (που πρέπει να εκπροσωπούν πάνω από το 50% του συνόλου των οφειλών), τότε το δικαστήριο μπορεί να επικυρώσει τη συμφωνία, η οποία ισχύει και για τους μη συμφωνούντες πιστωτές.

Δυστυχώς, η διαδικασία δε φαίνεται να έχει αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, καθώς λιγότερες από 1 στις 3 επιχειρήσεις έχουν κατορθώσει να ρυθμίσουν τα χρέη τους με τους πιστωτές τους. Οι σημαντικότεροι λόγοι είναι οι αυστηρές προϋποθέσεις, ο χρονοβόρος και υπερβολικά γραφειοκρατικός χαρακτήρας της διαδικασίας, η απροθυμία κάποιων τραπεζών που είναι δικαιούχοι μεγάλων χρεών να συμμετέχουν και οι κατώτερες των περιστάσεων προτάσεις του Δημοσίου και των ΦΚΑ.

4. Η προστασία της κατοικίας του εμπόρου για χρέη προς τράπεζες, σύμφωνα με το Ν. 4605/2019

Αν αποτύχει η διαπραγμάτευση για εξωδικαστική ρύθμιση, ο επιχειρηματίας – φυσικό πρόσωπο που οφείλει δάνεια με βάρος στην κύρια κατοικία του ενδεχομένως διερευνήσει το ενδεχόμενο υπαγωγής του στις διατάξεις του Ν.4605/2019. Αναλυτικότερη παρουσίαση και κριτική των διατάξεων αυτών μπορείτε να βρείτε εδώ. Ως προς τις προϋποθέσεις υπαγωγής, αρκούμαστε εδώ να σημειώσουμε ότι εφόσον υπάρχουν επιχειρηματικές οφειλές, η αξία της κύριας κατοικίας δε θα πρέπει υπερβαίνει το ποσό των 175.000 ευρώ και το σύνολο του υπολειπόμενου κεφαλαίου, συμπεριλαμβανομένων λογιστικοποιημένων τόκων και εξόδων, των ρυθμιζόμενων οφειλών με υποθήκη ή προσημείωση στην κύρια κατοικία ανά τράπεζα το ποσό των 100.000 ευρώ.

5. Η ρύθμιση οφειλών προς το Δημόσιο, ΟΤΑ και ΦΚΑ με τις 120 δόσεις του Ν.4611/2019

Η ρύθμιση των 120 δόσεων είναι μία επιλογή που θα μπορούσε να συνδυαστεί, μέχρι το Σεπτέμβριο του 2019, οπότε λήγει, με την προσφυγή στον Κώδικα Δεοντολογίας ή το Ν. 4605/2019 (ακόμα και με τον εξωδικαστικό μηχανισμό του Ν.4469/2017 υπό προϋποθέσεις).

Ένα κίνητρο που παρέχεται στους επαγγελματίες είναι η έκπτωση επί των πάσης φύσεων προσαυξήσεων, προσθέτων τελών και τόκων, που μπορεί να ανέρχεται στις οφειλές προς Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης από 50% έως 100%, ανάλογα αν οι οφειλές είναι εργοδοτικές ή από εισφορές και αν καταβάλλονται εφάπαξ ή τμηματική και στο Δημόσιο από 10% έως 100%. Επισημαίνεται, πάντως, ότι ο αριθμός των δόσεων δεν ανέρχεται απαραίτητα σε 120, καθώς είναι δυνατό να είναι και μικρότερος.

6. Ποια επιλογή είναι η κατάλληλη για τον επαγγελματία;

Το ποιο νομοθετικό πλαίσιο συμφέρει την κάθε επιχείρηση είναι ζήτημα που πρέπει να κρίνεται εξατομικευμένα, ανάλογα με το προφίλ της και τις ιδιαίτερες ανάγκες της. Είναι δε τόσες πολλές οι προϋποθέσεις που απαιτούνται για κάποια από αυτά τα πλαίσια, που η απάντηση δίνεται εύκολα από έναν έλεγχο “επιλεξιμότητας”. Παρ’ όλα αυτά, επιχειρήσεις που έχουν οφειλές τόσο προς τράπεζες όσο και στο Δημόσιο, δε θα πρέπει να αποκλείσουν την παράλληλη προσφυγή στο νόμο για τις 120 δόσεις από τη μία και σε κάποιο άλλο πλαίσιο από την άλλη, καθώς η λύση αυτή ίσως να είναι και η καλύτερη.